SÖZCÜK (KELİME): Kendi başına anlamı olan ya da kendi anlamı olmayıp, cümle içerisinde anlam ilgisi kuran anlatım birimidir.
NOT: Sizlere daha iyi ve güncel ders notu sunabilmek için kendimizi sürekli yeniliyoruz. Sizlerde son eklenen güncel ders notları ve eğitim haberlerinden anında haberdar olmak istiyorsanız sitemize Üye Olarak bildirimlerden anında haberdar olabilirsiniz. ÜYE OLMAK İÇİN TIKLAYIN
SÖZCÜK ANLAMI (KELİME ANLAMI)
SÖZCÜK (KELİME):Kendi başına anlamı olan ya da kendi anlamı olmayıp, cümle içerisinde anlam ilgisi kuran anlatım birimidir.
Söz Öbeği (Sözcük Öbeği):Birden çok sözcüğün oluşturduğu anlamlı gruptur.
Deyimler, Atasözleri, Özdeyişler, İkileme Grubu (Tekrar Grubu), Güzel Adlandırma
Tamlama Grubu, Sıfat Grubu (Unvan-Sayı), Zarf Grubu, Birleşik Sözcükler,
Fiilimsi Grubu, Bağlama Grubu, Edat Grubu, Ünlem Grubu
Not: Türkçede kelimeler, kullanıldığı yere göre anlam kazanır.
“YÜZ” Sözcüğü İçin:
Yüze kadar sayabiliyorum. (Sayı)
Her sabah yüzmeye gidiyordu. (Spor)
Derisini güzelce yüzelim. (Ayırmak)
Yastık yüzlerini dolaba koydum. (Kılıf)
Yüzümde leke kaldı. (Surat)
1) GERÇEK ANLAM:
*Sözcüğün ilk akla gelen anlamıdır.
*Herkes tarafından bilinen anlamıdır.
*En yaygın anlamıdır.
*”Sözlük anlamı” veya “temel anlam” da denir.
Üstüne basınca, tahta kırıldı. (Bölünmek, parçalanmak)
Alçak tepelere dahi kar yağmış. (Seviye)
Soğuk hava tüm yurdu etkiledi. (Isı)
2) YAN ANLAM (YAKIŞTIRMACA):
*Bir sözcüğün temel anlamı ile ilgili kazandığı yeni anlama “yan anlam” denir.
*Gerçek anlama yakındır.
*Çoğu zaman, canlılara ait organ ya da kısımların, cansız varlıklara yakıştırılması ile oluşur.
*Gerçek anlamda karşıladığı varlığa benzerlik söz konusudur.
Masanın ayağını yeni tamir ettirmiştim.
Kapının kolu elimde kaldı.
Burnu aşınmış ayakkabılarla dolaşıyordu.
3) MECAZ ANLAM:
*Sözcüğün, gerçek anlamının dışında kazandığı yeni anlama “mecaz anlam” denir.
*Mecaz anlamda, soyut olanı somut sözcükle karşılama vardır.
İnce düşüncelere daldığı her halinden belliydi.
Bu davranışına çok kırıldım.
İnsanlara karşı alçakça düşünceler besliyordu.
Tatlı bir ilkbahar akşamında rastlamıştım, ona.
Bana karşı davranışlarında soğukluk vardı.
>>>Kuşun kanadı. (Gerçek anlam)
>>>Hükümetin sol kanadı. (Mecaz anlam)
>>>Uçağın kanadı. (Yan anlam)
>>>Parmağım kanadı. (Gerçek anlam)
>>>Ateş yaktık. (Gerçek)
>>>Ateşi çıkmış. (Yan)
>>>Kendini ateşe atıyorsun. (Mecaz)
>>>Boğazım ağrıyor. (Gerçek)
>>>Boğaz’da kaza olmuş. (Yan)
>>>Evde beş boğaza bakıyordu. (Mecaz)
4) TERİM ANLAM:
*Herhangi bir bilim, sanat ya da meslek dalı ile ilgili özel anlamlı sözcüklerdir.
Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir. (Geometri)
Gazelin beyitleri arasında bütünlük yoktu. (Edebiyat)
Hakempenaltı atışı için düdüğünü çaldı. (Futbol)
Oyun üç perdeden oluşuyordu. (Tiyatro)
5) YANSIMA SÖZCÜKLER:
*Tabiattaki seslerin taklidi ile oluşan sözcüklerdir.
Not: Bir kelimenin olumsuzu, o kelimenin karşıt anlamlısı değildir.
Tatlı X Tatsız (Olmaz) Doğrusu: Tatlı X Acı
Canlı X Cansız (Olmaz) Doğrusu: Canlı X Ölü
Gel X Gelme (Olmaz) Doğrusu: Gel X Git
18) SESTEŞ (EŞ SESLİ) SÖZCÜKLER:
*Yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcüklere “eş sesli sözcükler” denir.
Eller bu işe ne der? (Yabancılar)
Elim iyice şişti. (Vücudun bir bölümü)
Not: Düzeltme İşareti (şapka) sesteşliği bozar.
Hala / Hâlâ Adem / Âdem
19) AKTARMALAR:
a) Duyu Aktarımı:
*Bir duyuyla algılanan kavramın, başka bir duyuyla algılanabilecek biçimde kullanılmasıdır.
Şarkıcının çok tatlı bir sesi vardı.
Acı bir gülümseme belirdi.
Sert bir tonda konuştu.
b) İnsandan Doğaya Aktarım:
Dağın eteği, ağaçların fısıldaşması…
c) Doğadan İnsana Aktarım:
Pişkin insan, içimdeki fırtına…
BAZI KAVRAMLAR:
Anlam Genişlemesi: Sözcüğün yeni anlamlar kazanması.
(Mecaz ve yan anlamlar gibi.)
Anlam Daralması: Sözcüğün eski anlamını yitirmesi ya da genel anlamdan özel bir anlama dönüşmesidir.
(“Yemiş” sözcüğü “meyve” anlamında geniş bir anlama sahiptir. Bugün bu sözcük daralarak, özellikle Ege Bölgesi’nde “incir” anlamında kullanılır olmuştur.)
EK BİLGİ:
İstiare (Eğretileme):Bir sözcüğün “benzetme ilgisiyle” başka bir sözcüğün yerine kullanılmasıdır.
Sanat dünyasından biryıldızkaydı. (Sanatçı)
Ay, altın ağaçlardan yere damlıyordu. (Su damlası)
Teşhis (Kişileştirme):İnsan dışındaki canlı cansız varlıklara, insan özelliği kazandırmaktır.
Birsarmaşıkuyanıyordu uykusundan.
Güzel gitti diyepınarağladı.
Tariz (İğneleme – Dokundurma):Bir kişiyi iğneleme, bir konuyla alay etme veya sözün tam tersini kastetmedir.
O kadarzekiki bütün sınıfları çift dikiş gidiyor.
Kinaye (Değinmece):Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanmaktır. Kinayede daha çok mecaz anlam kastedilir.
Yıllarca yüzümüzgülmedi.
(Hem gerçek anlamda “gülmemek” hem de “sevinememek” anlamı var.)
Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek bunların kullanımını kabul edersiniz.
Çerezlerin nasıl kontrol edileceği dahil, daha fazla bilgi edinmek için buraya bakın: Çerez Politikası Kabul EtReddetDaha fazla bilgi
Gizlilik ve Çerez Politikası
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.