Tyt Türkçe Cümle Anlamı Konu Anlatımı – pdf – Sorular
Cümle (Tümce): Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği… vb. bildiren sözcük ya da sözcük dizisine cümle denir.
CÜMLE ANLAMI
(CÜMLEDE ANLAM)
Cümle (Tümce): Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği… vb. bildiren sözcük ya da sözcük dizisine cümle denir.
1) TANIM CÜMLESİ:
*Bir kavramın ya da varlığın ne olduğunu bildiren cümlelerdir.
Not: Bu tür cümleler “X nedir?” ya da “X kimdir?” sorusuna cevap verir.
Not: Genelde cümle sonunda “-
Şiir, duyguların ifade edilmesidir. (Şiir nedir?)
Ahmet Haşim, Fecr-
Kalem, yazı yazmaya yarayan araçtır.
2) ÖZNEL CÜMLE: (ÖZNELLİK, SUBJEKTİF, GÖRECELİ, DEĞİŞEBİLİR)
*Doğruluğu kişiden kişiye değişebilen yargıların yer aldığı cümlelerdir.
*Bu tür cümlelerde kişinin kendi görüşü yer alır.
Reşat Nuri, Türkiye’nin en ünlü yazarıdır.
Bu eserinde, gereksiz birçok ayrıntıya yer vermiş.
Elma, insanların en sevdiği meyvedir.
3) NESNEL CÜMLE: (NESNELLİK, KANITLANABİLİR, OBJEKTİF, DEĞİŞMEYEN)
*Doğruluğu kişiden kişiye değişmeyen yargıların yer aldığı cümlelerdir.
*Bu tür cümlelerdeki yargılar herkesin kabul ettiği yargılardır.
Eserin ilk baskısı 2001 yılında yapıldı.
Eserde köylü-
Bütün insanlar ölümlüdür.
Su, 100 derecede kaynar.
4) DOĞRUDAN ANLATIM:
*Bir kişinin sözünü, olduğu gibi aktarmamızdır.
*Bu söz genelde tırnak işareti içerisinde yazılır.
Babam:“Yanıma gel.” dedi.
“Eseri, zor şartlarda kaleme aldım.” dedi.
Yarın, Ankara’ya gideceğim, dedi.
5) DOLAYLI ANLATIM:
*Bir kişinin sözünü, anlamını değiştirmeyecek şekilde, kendi ifadelerimizle aktarmamızdır.
Yarın, Ankara’ya gidecekmiş.
Eseri, zor şartlarda kaleme almış.
Babam, yanına gitmemi istedi.
6) KİNAYELİ ANLATIM:
*Alaya alma, iğneleme, tersini kastetme içeren cümlelerdir.
Eh, bu hızla gidersek, okula yarın sabah varırız.
7) OLUMLULUK:
a) Olumlu Cümle:
*Cümlede bildirilen yargının gerçekleştiğini ya da gerçekleşeceğini (bulunduğunu) bildiren cümlelerdir.
LYS, Haziran’da yapılacak.
Ahmet, keldir.
Eserde olumlu cümlelere çokça yer verilmiş.
O, ben kendimi bildim bileli cimridir.
b) Olumsuz Cümle:
*Cümlede bildirilen yargının gerçekleşmediğini ya da gerçekleşmeyeceğini, (bulunmadığını) bildiren cümlelerdir.
Beklediğim mektup henüz gelmedi.
Film, senaryosu yönüyle, güzel değildi.
Kırmızı ışıkta geçilmez.
Osman, yarınki toplantıya gelemeyecekmiş.
Cebinde beş parası yoktu.
Not: Dilimizde “-
Not: İki olumsuz bir olumluyu oluşturabilir.
Yok değil (Var)
Not: Anlamca Olumlu, Yapıca Olumsuz Cümleler:
Sizin neler yaptığınızı bilmiyor değilim. (biliyorum)
Cebinde para yok değil. (var)
Yaptığı hareketi görmemiş olamazsın. (görmüşsündür.)
Oraya kim gitmek istemez? (gitmek ister.)
Gel de parmaklarını yeme. (ye)
Not: Anlamca Olumsuz, Yapıca Olumlu Cümleler:
Ne kızı verir, ne dünürü küstürür. (vermez, küstürmez)
Bu haliyle onu kim beğenir? (kimse beğenmez)
8) SORU CÜMLESİ:
*Soru kelimesi ya da soru eki bulunan; soru anlamı taşıyan cümlelerdir.
*Cevap bekleyen cümlelerdir.
Bakkaldan ekmek mi aldın?
Karşıda duran araba nereye gitti?
Bu güne kadar kaç kitap okudun?
Onu okulda da mı görmedin?
Not: Soru kelimesi bulunan bazı cümleler soru cümlesi olmayabilir.
Ne zaman uyuduğunu bilmiyorum.
Kalemimi kim aldıysa getirsin.
Not: Bazı cevap beklemeyen soru cümleleri vardır. (Sözde soru cümlesi)
Köşeyi döndüğümde onu görmeyeyim mi?
Kim korkar fareden?
Ona bu olanları nasıl anlatırım?
9) ÜNLEM CÜMLESİ:
*Seslenme ya da heyecan, sevinç, şaşma, sıkılma vb. ifadelerden oluşan ünlem kelimelerinin kullanıldığı cümlelerdir.
Of, yine olmadı!
Hey, orada durma!
Eyvah, o da burada!
Çok güzel bir araba!
Göreyim sizi arkadaşlar!
Hah, işte geldi!
10) KOŞUL (ŞART) CÜMLESİ: (KOŞULA BAĞLILIK)
*Bir işin, oluşun, durumun gerçekleşmesini ya da gerçekleşmemesini şarta bağlayan cümlelerdir.
Sussanız da derse başlasak.
Çok çalışırsan, sen de kazanırsın.
İçeri girebilirsin; fakat önce bilet almalısın.
Onu görmedikçe, yardımcı olamam.
11) SEBEP –
*Bir olayın, bir durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme sebebini ortaya koyan cümlelerdir.
*Bu tür cümlelerde “neden, niye, hangi sebeple, niçin” sorularına cevap bulunabilir.
* “Neden”, gerekçesiyle birlikte verilir.
Çok konuştuğundan başına bunlar geldi.
Onu gördüğümden beri işim rast gitmedi.
12) AMAÇ CÜMLESİ:
*Amaç anlamı taşıyan cümlelerde, eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiği vurgulanır.
Seni görmek için bu kadar yolu tepip geldik.
13) TASARI CÜMLESİ:
*İleride yapılacak işlerin var olduğunu bildiren ve bunun planını içeren cümlelerdir.İyi bir üniversiteye girmek için, günde 8 saat ders çalışmayı düşünüyorum.
14) VARSAYIM CÜMLESİ:
*Bir olayın ya da durumun bir an için olduğunu (gerçekleştiğini) farz etmektir.Tut ki bu çukuru kazdık.
Diyelim ki eser çok sattı.
Bir an için tatile gittiğini düşün.
15) TAHMİN (OLASILIK) CÜMLESİ:
*Bir şeyin görünüşe göre olacağının sanıldığı, kesinlikten yoksun, kişisel yargılardır.Hava soğudu, kar yağabilir.
Burada yok, eve gitmiş olabilir.
Yarın borsada düşüş yaşanabilir.
16) ÖNYARGI CÜMLESİ:
*Bir konu veya kavram hakkında önceden edindiğimiz olumlu ya da olumsuz yargılardır.Sen bu sınavı kazanamazsın.
Bizimle gelmeyeceğinden eminim.
Bu işte başarılı olacağından kuşkum yok.
Göreceksin, haftaya kadar bitmeyecek.
Bu kitap çok satar.
17) KARŞILAŞTIRMA CÜMLESİ:
*İki varlık ya da kavram arasındaki benzerlik veya farkların ortaya konulduğu cümlelerdir.
*Genellikle “daha, en, kadar, ise” gibi sözcükler kullanılır.Ahmet, Cüneyt’ten kuvvetlidir.
Şiir, düzyazıya göre daha çok özen ister.
Divan şiiri, dil yönüyle halk şiirinden güçlüdür.
Not: İki farklı kavram ya da varlığın özelliklerini vermek karşılaştırma değildir.
Bir tarafta başı karlı dağlar, bir tarafta yeşilin bin bir tonu.
18) DEĞERLENDİRME CÜMLESİ:
*Bir sanatçı veya sanat eseri hakkında öznel ya da nesnel görüş belirtmektir.
*Eleştiri de denebilir. Fakat eleştiri, yalnızca öznel değerlendirmelerdir.Kitabın sonunda kahramanlar hazin bir şekilde ölüyor.
Bu şiirde insanı etkileyen bir yan var.
Sanatçının dili başarıyla kullandığı yapıtında görülüyor.
Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıllarında geçiyor.
Öykülerin anlatımında bir kuruluk bir tekdüzelik görülüyor.
Not: Genel söyleyişler değerlendirme olmaz.
Sanatçı topluma yol göstermelidir.
Sanatçı okurun hayal dünyasını zenginleştirmeli.
19) ELEŞTİRİ CÜMLESİ:
Yazınımıza yeni bir soluk getirmişse de birçok noktada yaya kalıyor. (hem olumlu hem olumsuz)
Şair aruz ölçüsünü mükemmel kullanmıştır, heceyi de aynı güzellikte şiirlerine yansıtmıştır.(olumlu)
20) ÖZELEŞTİRİ CÜMLESİ:
*Kişinin kendisini olumsuz bir şekilde eleştirmesidir. (Olumlu olursa beğeni olur.)Yapıtlarımda vermek istediğim mesaj, anlatımın yoğunluğuna takıldı.
Maalesef sanatın gereğini, işlevini yerine getiremedik.
Bu konuda aceleci davrandığım için kendi içimde çelişkilere düştüm.
21) ÖNERİ CÜMLESİ:
*Bir eksikliğin giderilmesi için telkinde (tavsiyede) bulunmaktır.İyi bir üniversite için günde 8 saat çalışmalısın.
Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur.
Sabır bir erdemdir, ondan vazgeçmeyin.
22) YAKINMA CÜMLESİ:
Söylesem de beni dinlemez ki!
Konudan konuya atlayan, başlığıyla içeriği birbirine uymayan yazılar bizleri çok yormaktadır.
23) BEĞENME CÜMLESİ:
*Bir kişiyi, olayı, durumu; güzel bulma, takdir etme bildiren cümlelerdir.Eserlerinde insanı etkileyen bir taraf var her zaman.
Bir öykü ancak bu kadar güzel yazılabilir.
Bu yazar sorunlara çözümleyici ve iyimser bir tavırla yaklaşan, değişik görüşlere açık bir insandır.
24) ÖĞÜT CÜMLESİ:
25) KARŞITLIK (KARŞIT İKİ DURUM)
*Birbirine zıt kavramların ya da durumların aynı cümlede bulunmasıdır.Böyle sıcak havalarda, soğuk içecekler iyi gider.
Ağlamalar, gülmeler birbirini takip ediyordu hayatımda.
26) SOMUTLAMA:
*Soyut bir kavramın, durumun ya da olayın –
Başarı, merdiven gibidir; basamak basamak ilerlenerek en üste ulaşılır.
KONU İLE ALAKALI VİDEOLAR
KONU İLE ALAKALI ENVANTERLER SORULAR
https://www.kitapsec.com/upload/file/TYT-Turkce-Soru-245061.pdf – pdf
https://www.kitapsec.com/upload/file/YKS-TYT-Turkce-Mat-Geo-249794.pdf – pdf