TYT COĞRAFYA ULAŞIM YOLLARI KONU ANLATIMI – VİDEO

Ulaşım ve ulaştırma; insanın, mal ve hizmetlerin çeşitli ulaşım araçları ile ülke içinde, ülkeler arasında ya da kıtalar arasında taşınmasını kapsar. İlk çağlarda insanlar kervanlarla ve kara yolu aracılığı ile bir yerden bir yere ulaşabiliyorlardı. Yeni çağın başlarında kara yoluna deniz yolu ulaşımı eklenmiştir. 1800’lerin sonlarında buharla işleyen gemiler ve trenlerin devreye girmesiyle ulaşımda büyük gelişmeler olmuştur. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra hava yolları ulaşımının gelişmesiyle kıtalar arası ulaşım hız kazanmıştır.

azisa

19/09/2019

568

ULAŞIM YOLLARI

1. Kara Yolları

Ülkemizde en yaygın olan ulaşım türüdür. Yük taşımacılığının % 70’i, yolcu taşımacılığının da % 90’ı karayolu ile yapılmaktadır. Özellikle 1950’li yıllardan sonra, karayolu yapımı artmış ve ulaşım araçları çoğalmıştır. Ülkemizdeki en işlek karayolları, Edirne, İstanbul, Ankara, Adana arası ile İstanbul, Bursa, İzmir arası ve İzmir, Aydın, Denizli arasıdır. Modern karayolu olan otoyollar ülkemizde sadece Edirne, İstanbul, Bolu ve Ankara arasında,Adana, Hatay çevresinde ve İzmir çevresinde bulunur.

2. Demir Yolları

Türkiye’de İlk demiryolu hattı 1866 yılında İzmir – Aydın arasında kurulmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryoluna önem verilmiştir.
Ancak, 1950’li yıllardan sonra, karayollarına daha çok önem verildiğinden demiryolu yapımı azalmıştır. Şu anda, ülkemizde 8200 km uzunluğunda demiryolu ağı vardır.
Bu uzunluk yeterli değildir. Söz gelimi, Almanya’da 43 bin, Fransa’da 34 bin, İtalya’da 29 bin km lik demiryolu ağı bulunmaktadır.

3. Deniz Yolları

Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve iki önemli boğaza sahip olması, denizcilik alanında gelişmesi bakımından çok önemlidir. Dünya ticaretinde en fazla kullanılan yol deniz yoludur. Bu nedenle, ülkemizde deniz yolunun ve limanların geliştirilmesi gerekmektedir. 8333 km kıyı şeridine sahip olan ülkemizde, bölgeler arasında düzenli ve tarifeli yolcu ve yük taşımacılığı henüz gerçekleşmemiştir.
Dünya deniz ticaret filosundaki payımız % 1’e dahi ulaşmamıştır. Fakat, son yıllarda sanayi ve ticaretin gelişmesiyle, limanlarımızdaki indirilen – bindirilen yükte 8 – 10 katlık artışlar olmuştur.

4. Hava Yolları

Ülkemiz ulaşımında en az payı olan ulaşım sektörüdür. Çünkü, hava yolu ile ulaşım yüksek sermaye ve teknoloji gerektirmektedir.
Son yıllarda, Türk hava yollarının yanında, özel hava yolu şirketlerinin kurulması hava yolu taşımacılığında önemli artışlar meydana getirmiştir.
Ülkemizde en işlek olan hava limanlarımız İstanbul (Atatürk), Ankara (Esenboğa), İzmir (A. Menderes) dedir. Bunun yanında daha çok iç hat seferleri yapılan Adana, Antalya, Dalaman, Bodrum, Diyarbakır, Erzurum, Malatya, Elazığ, Van, Samsun, Trabzon gibi, 25 ayrı il merkezinde hava alanı bulunmaktadır.

DÜNYA’DA BAŞLICA BOĞAZLAR VE KANALLAR

DİKKAT: Boğazlar doğal sistemlerin bir ürünü, Kanallar ise beşerî sistemlerin bir ürünüdür.

SÜVEYŞ KANALI

Sina Yarımadası’nın batısında yer alan kanal, Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlamaktadır.
Uzunluğu 163 km olan kanalın en dar yerindeki genişliği 300 metredir.
17 Kasım 1869’da İngiltere tarafından açılan bu su yolu, Avrupa ile Güneydoğu Asya arasındaki ulaşımı kısaltmıştır.
Bu kanaldan önce Avrupa’dan Güneydoğu Asya’ya giden gemiler, Afrika Kıt’ası’nın batısını boydan boya dolaşarak Ümit Burnu’ndan Hint Okyanusu’na geçmekteydiler.
Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla Batı Avrupa ülkeleri Cebelitarık Boğazı’nı geçerek: Güney Avrupa ülkeleri ise doğrudan Akdeniz üzerinden kanalı kullanarak Kızıldeniz’e ve Hint Okyanusuna ulaşmaktadırlar.
Bu kanal Batı Avrupa ile Hint Okyanusu arasındaki yolu binlerce kilometre kısaltmıştır.

PANAMA KANALI

Orta Amerika’da 1915 yılında işletmeye açılan kanal, Atlas Okyanusu’nu Büyük Okyanus’a bağlamaktadır.
Mühendislik harikası olarak tanımlanan kanal, birbirine bağlı havuz sistemlerinden oluşmaktadır.
Atlas Okyanusu’ndan Büyük Okyanus’a geçecek olan gemiler, seviyesi yükselebilen havuzları kullanarak Gotın Gölü’ne ulaşmaktadır.
Deniz seviyesine göre 28 metre yükseklikte bulunan bu gölü geçtikten sonra, yine aynı sistemle çalışan havuzlarda deniz seviyesine inilmekte ve Büyük Okyanus’a ulaşılmaktadır.
Panama Kanalı sayesinde Amerika’nın doğusu ile batısı arasındaki ulaşım çok kısalmıştır.
Örneğin, New Yorktan San Francisco’ya giden bir gemi, bu kanal açılmadan önce 22.500 km yol almak zorunda iken kanal sayesinde 9500 km yol gitmektedir.
Bu kanal aynı zamanda Avrupa ve Afrika kıtaları ile Batı Amerika arasındaki ulaşımı da kısaltmıştır.

KORİNT KANALI

Ege Denizi’ni Adriyatik Denizi’ne bağlayan bu kanal 1893’te tamamlanmıştır.
Uzunluğu 6,3 km olan kanal, orta boy ve küçük gemilerin geçmesine elverişlidir.
Bu kanal sayesinde gemiler, 900 km’lik Mora Yarımadası’nın çevresini dolaşmak zorunda değildir.

DOVER BOĞAZI

Manş Denizi’nin en dar yerini oluşturan bu boğaz 32 km genişliğindedir.
İngiltere’nin Dover şehri ile Fransa’nın Calais şehri arasında yer alan Dover Boğazı, Batı Avrupa açısından önemli bir boğazdır.
Kuzey Denizi ile Manş Denizi’ni birbirine bağlayan Dover Boğazı, çok işlek olan deniz yollarındandır.

MALAKA BOĞAZI

Malezya ve Endonezya (Endonezya) arasında yer alır.
Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu arasındaki en işle boğazdır.
Dünyada meşhur Somalili korsanların silahlı soygun ve gemi baskını yaptığı noktalardan birisidir.

KİEL KANALI

Almanya’da bulunan Kiel kanalı baltık denizini Kuzey Denizine bağlar

ÜMİT BURNU

1488 yılında Kral II. Joao tarafından görevlendirilen Portekizli kâşif Bartolomeu Dias tarafından bulunmuştur.
Kral tarafından görevlendirilme sebebi ipek ve baharat yolunun yerine geçebilecek doğuya ve oradaki baharatlara ulaşılabilecek bir deniz yolu bulabilmekti.

MACELLAN BOĞAZI

Güney Amerika’nın güney kıyısında bulunur.
Panama kanalı açılmadan çok önemli olan bu boğaz, Panama kanalının açılması ile önemini yitirmiştir.

CEBELİTARIK BOĞAZI

İspanya ile Fas arasında bulunan Cebeli Tarık boğazı, Güney Afrika’daki Ümit Burnununkeşfedilmesi ile önemini kaybetmişti fakat Süveyş Kanalının açılması ile önemini tekrar kazanmıştır.
Afrika ile Avrupa’yı birbirinden ayırır.
Atlas Okyanusunu Akdeniz’e bağlar.

BADÜL MENDEB BOĞAZI

Süveyş kanalının açılması ile önemi artmıştır.
Kızıl denizi Hint Okyanusu’na bağlar

HÜRMÜZ BOĞAZI

Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Sudan, Yemen , İran gibi petrol zengini ülkelerin petrol ihracatı için kullandıkları boğazıdır.
Basra körfezini İran’a bağlar.
Bu boğaz tek yönlüdür ve alternatifi olmayan bir boğazdır

İSTANBUL ve ÇANAKKALE BOĞAZI

İstanbul ve Çanakkale boğazları dünyadaki en işlek boğazlardan dır.
İstanbul boğazı Panama kanalının 4 katı, Süveyş kanalının ise 3 katından daha fazla trafiğe sahiptir.
Nükleer atık taşıyan gemiler ve petrol tankerleri boğazdan geçerken güvenliği tehlikeye sokmaktadır.
Karadeniz’in tek çıkış noktasıdır. Bu yüzden Karadeniz’e kıyısı olan Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan sıklıkla bu boğazları kullanmak zorundadır.

KONU İLE İLGİLİ VİDEOLARI İZLEYEBİLİRSİNİZ: