TYT Coğrafya Ortak Payda: Bölge Konu Anlatımı pdf

TYT Coğrafya Ortak Payda: Bölge Konu Anlatımı pdf

0
740

ORTAK PAYDA: BÖLGE

Dünya üzerinde bir yerin özelliklerinden
söz edilirken bölge kavramı sık kullanılır.
Bu kavram kullanılırken tarif edilen yerin
çeşitli özellikleri göz önünde
bulundurulur. Bu özellikler doğal ve
beşerî özelliklerdir. İşte bazı özellikler
yönüyle çevresinden ayrılan, kendi
sınırları içinde benzerlik gösteren en
büyük coğrafi birime bölge adı verilir.

A. BÖLGELERİ OLUŞTURAN ÖZELLİKLER

1. Doğal Özellikler

a. Yer Şekilleri

Coğrafi bölgelerin belirlenmesinde etkili
olan doğal faktörlerin başında yer
şekilleri gelir. Bir yerin dağlık, ovalık,
delta, platoluk, bataklık, volkanik, akarsu
havzası, ada ya da yarımada olması gibi
özellikler, o yerin bölge olarak
tanımlanmasındaki yer şekli özellikleridir.
Himalayalar, Alpler, İskandinav
Yarımadası, Nil Deltası, Tibet Platosu,
Konya Ovası gibi.

b. İklim

Bölgelerin belirlenmesinde etkili olan
diğer bir faktör iklimdir. Sıcaklık, yağış
ve basınç koşullarının yeryüzünde
dağılışı farklılık gösterir. Bu durum
yeryüzünde farklı iklim bölgelerinin
oluşmasına neden olmuştur. Kutup
iklimi, ekvatoral iklim, karasal iklim,
Akdeniz iklimi, çöl iklimi gibi.

c. Bitki Örtüsü

Yeryüzünde farklı iklim bölgelerinin
görülmesi, doğal olarak yetişen bitki
türlerinin farklı bölgeler oluşturmasına
neden olmuştur. Ormanlık bölge,
bozkır bölgesi, tundra bölgesi, savan
bölgesi gibi.

d. Su Özellikleri

Akarsu havzaları ve göllerin sahip
olduğu özelliklerine göre de bölgeler
oluşturulabilmektedir. Amazon
Havzası, Kongo Havzası, ABD’deki
Göller Bölgesi gibi.

2. Beşerî Özellikler

Yeryüzünde nüfus yapısı, dil, din, kültür,
siyasi ve askeri özellikler gibi beşerî
özelliklere bağlı olarak farklı bölgeler
oluşturulabilir. NATO (Kuzey Atlantik
Antlaşması Örgütü), Avrupa Birliği, İslâm
ülkeleri, Türk Dünyası gibi.

3. Ekonomik Özellikler

Yeryüzünde sürdürülen tarım,
hayvancılık, ormancılık, madencilik,
sanayi, turizm ve ticaret gibi ekonomik
et- kinlikler her yerde aynı yoğunlukta
değildir. Bu nedenle bu etkinliklerin
yoğunlaştığı farklı bölgeler
oluşturulabilir. Petrol bölgeleri, tarım
bölgeleri, sanayi bölgeleri, turizm
bölgeleri gibi.
Anahtar Bilgi: Doğal özelliklerin değişimi
çok uzun bir süreç gerektirdiğinden, bu
özelliklere bağlı olarak oluşturu- lan
bölgelerin sınırları fazla değişiklik
göstermez.

B. BÖLGE SINIRLARI

1. Bölge Sınırlarının Oluşturulması

Bölge sınırları oluşturulurken bölgelerin
işlevsel özellikleri göz önünde
bulundurulur. Örneğin, tarım ve nüfus
bölgeleri oluşturulurken bu konulardaki
verilerden yararlanılır. Tarım verilerine
göre, bir ürünün Dünya üzerindeki üretim
alanları bölge hâlinde gösterilebilir. Aynı
durum, nüfusun dağılışı için de
yapılabilir.
Dünya’da nüfusun yoğun olduğu bölgeler,
seyrek olduğu bölgeler, nüfus artış hızı
yüksek olan bölgeler gibi çeşitli bölgeler
oluşturulabilir.

2. Bölge Sınırları Arasındaki Geçiş ve
Sınırların Değişkenliği

Bölge sınırları oluşturulurken ele alınan
ölçütlere göre, bölgeler arasındaki
geçişler farklılık gösterebilir. Örneğin,
iklim ve bitki örtüsü bölgeleri arasındaki
geçişler çok keskin bir hat şeklinde
değildir. Geniş yapraklı ormanların
bulunduğu bir bölgeden iğne yapraklı
ormanların bulunduğu bir bölgeye geçiş
kademeli bir şekilde olur. Bu iki bölge
arasında geniş yapraklı ve iğne yapraklı
ağaçlardan oluşan karışık ormanlar
görülür.

Bölge sınırları zaman içinde değişebilir.
Devletler arasındaki siyasi ve askeri
anlaşmalara bağlı birlikteliklerinden
oluşan bölgeler, zamanla işlevini
yitirerek ortadan kaybolur. Örneğin,
Sovyetler Birliği dağılmadan önceki
dönemde kurulan Varşova Paktı, bu
ülkeye bağlı cumhuriyetlerin
bağımsızlığını kazanması ve NATO’nun
dış tehdidinin azalmasına bağlı olarak
ortadan kalkmıştır.
Çok uzun bir süreç alsa da doğal
unsurlara bağlı olarak oluşturulan
bölgelerin sınırları da değişebilir.
Örneğin, yüzyıllarca önce ormanlarla
kaplı olan Anadolu toprakları çeşitli
uygarlıkların ormanları tahrip
etmesiyle günümüzde büyük ölçüde
bozkır alanı hâline gelmiştir. Orman
sınırları kıyı bölgelere doğru
çekilmiştir.

COĞRAFİ KEŞİFLER, İLETİŞİM ve
TEKNOLOJİNİN ÖNEMİ

A. DÜNYA’NIN KEŞFİ: COĞRAFİ KEŞİFLER

Dört ya da beş yüzyıl önce Asya ve
Afrika kıtalarında bulunan altın, çeşitli
mücevherler, ipekler, halılar, resimli
duvar örtüleri, baharat ve porselen gibi
mallar Avrupalılaşın gözünde bolluk ve
zenginlik olarak görülüyordu.
Avrupalıların Asya ve Afrika’nın sahip
olduğu bu kaynaklara ulaşma isteği
Coğrafi Keşifler ’in esin kaynağı
olmuştur. O dönemde doğunun malları
İpek Yolu ve Baharat Yolu ile batıya
taşınmaktaydı.

NOT: Sizlere daha iyi ve güncel ders notu sunabilmek için kendimizi sürekli yeniliyoruz. Sizlerde son eklenen güncel ders notları ve eğitim haberlerinden anında haberdar olmak istiyorsanız sitemize Üye Olarak bildirimlerden anında haberdar olabilirsiniz.
ÜYE OLMAK İÇİN TIKLAYIN

İpek Yolu:

Çin’in doğusundan başlayarak, Orta
Asya üzerinde ikiye ayrılıp birinci kol
Hazar Denizi’nin kuzeyinden Kırım
limanına, diğer kol ise Hazar
Denizi’nin güneyinde İran üzerinden
Anadolu’ya ve buradan da Avrupa’ya
giden yoldur. Bu ticaret yolunda
yoğun bir şekilde porselen, ipek,
baharat ve değerli eşyalar taşınmıştır.
İpek Yolu, Asya’yı Avrupa’ya bağlayan
bir ticaret yolu olmasının yanında
2000 yıldan beri bölgede yaşayan
kültürlerin, dinlerin, ırkların da izlerini
taşımakta ve olağanüstü bir tarih ve
kültürel zenginlik ortaya koymaktadır.

Baharat Yolu:

Eski çağlarda, Asya’yı Avrupa’ya
bağlayan ticaret yollarından biri de
Baharat Yolu dur. Baharat Yolu,
Hindis- tan’dan başlayarak, İran
Körfezi ve Kızıldeniz’deki limanlara
buradan da kara yoluyla Mısır ve
Suriye’nin Akdeniz’deki limanlarına
uzanmaktadır.

NOT: Sizlere daha iyi ve güncel ders notu sunabilmek için kendimizi sürekli yeniliyoruz. Sizlerde son eklenen güncel ders notları ve eğitim haberlerinden anında haberdar olmak istiyorsanız sitemize Üye Olarak bildirimlerden anında haberdar olabilirsiniz.
ÜYE OLMAK İÇİN TIKLAYIN

1.Önemli Keşifler

15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar
tarafından yeni ticaret yollarının,
okyanusların ve kıtaların bulunması
olayları coğrafi keşifler olarak
adlandırılmıştır. Önceleri dinî ve ilmi
amaçlarla başlayan Dünya’ya yayılma
hareketleri, 15. yüzyılın sonlarına doğru
ekonomik amaçlara yönelmiştir. Yeni Çağ
Avrupası’nda ticaretin gelişmesi, paranın
esası olan değerli madenlere olan ihtiyacı
artırmıştır. Avrupalılar, değerli madenlere
ulaşabilmek için Asya ve Afrika’ya
seferler düzenlemişlerdir.

NOT: Sizlere daha iyi ve güncel ders notu sunabilmek için kendimizi sürekli yeniliyoruz. Sizlerde son eklenen güncel ders notları ve eğitim haberlerinden anında haberdar olmak istiyorsanız sitemize Üye Olarak bildirimlerden anında haberdar olabilirsiniz.
ÜYE OLMAK İÇİN TIKLAYIN

İlk keşif seyahatleri, 14. yüzyılın
başlarında Atlantik Okyanusu ve Afrika
sahillerinde Fransız ve Cenevizli
gemiciler tarafından yapılmıştır. Ancak
yüzyıl savaşlarından dolayı bu keşifler
kesintiye uğramıştır. 15. yüzyıldaki
keşifler ise ilk olarak İspanyollar ve
Portekizliler tarafından başlatılmıştır.
Afrika’nın güneyinden Ümit Burnu’nu
geçerek Hindistan ve Çin’e ulaşmak,
keşifler için yapılan ilk denemelerdir.
Bu denemeler sırasında Portekizli
gemici Bartelmi Diaz Ümit Burnu’nu
keşfetmiştir (1487). Ancak, bu yolu
kullanarak Hindistan’a ilk ulaşan
denizci Vasco da Gama’dır (1497).

Konunun Devamı pdf Notun içindedir…

Kaynak İndirme Bilgileri

    • Site: edunzy.com
    • Dosya İçeriği: TYT Coğrafya ORTAK PAYDA: BÖLGE Konu Anlatımı – pdf
    • Dosya Boyutu/Türü: 284 KB / PDF
    • Dosya İndirme Linki: Tıklayınız.
    • PDF parolası: Yok
    • Via: anonim

Diğer Coğrafya Konu Anlatımları

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.