Osmanlı Kültür ve Medeniyet Konu Anlatım PDF – ÖZET
2020 KPSS için sizlere özet mahiyetinde Osmanlı Kültür ve Medeniyet Konu Anlatımının özet halini PDF olarak hazırladık. Toplam 2 sayfa‘da size bu konu başlığını özetledik.
2020 KPSS Tarih Güncel ders notlarına ulaşmak ve 1 Osmanlı Kültür ve Medeniye Konu Anlatımını PDF olarak sayfanın alt kısmından doğrudan indirebilirsiniz.
Ayrıca siz 2020 KPSS Tarih’in tüm konularının PDF konu anlatım özetine yine sitemizden ulaşabilirsiniz.
Sitemizi takipte kalın. Son güncel özetler sitemizi yüklenmeye devam edecektir.
| NOT: Sizlere daha iyi ve güncel ders notu sunabilmek için kendimizi sürekli yeniliyoruz. Sizlerde son eklenen güncel ders notları ve eğitim haberlerinden anında haberdar olmak istiyorsanız sitemize Üye Olarak bildirimlerden anında haberdar olabilirsiniz. ÜYE OLMAK İÇİN TIKLAYIN |
2020 KPSS‘nin tüm derslerine ait Güncel Konu Anlatım, Özet, Soru Bankası, Çıkmış Soru Çözümleri, Videolar vb. PDF materyallere sitemizden kolaylıkla ulaşabilir ve bu 2020 KPSS materyallerini indirebilirsiniz.
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
Osmanlı Devleti sürekliliğini sağlamak amacıyla;
- Devleti Ebed Müddet
- Nizam-ı Alem
- Kanunu Kadim
NOT: Osmanlı Anadolu Selçukluları ve İlhanlıları kendine örnek almıştır.
NOT: Hükümdarlık sembollerinde OK yoktur.
NOT: Osmanlı’da ilk Sultan unvanını kullanan Orhan Bey’dir. (Sultanul Guzat)
NOT: Halife unvanını ilk kullanan 1. Selim (Yavuz Sultan Selim)dir.
Hükümdarın Görevleri
- Ordunun başında sefere çıkmak
- Ferman: Emir
- Hattı-ı Hümayun: Yazılı beyan
- Yasakname: Yasaklar
- Müsadere: Memurun malına el koyar.
- Çıkaran Fatih Sultan Mehmet
- Kaldıran Mahmut
- Kulluk Hakkı: Devşirmeyi öldürebilir
- Beratname: Memuru atar yada görevden alır
- Adaletname: Haksızlığı giderir
- Divan-ı Hümayun’a başkanlık eder. (Fatih’e kadar)
- Amanname: Himayesi altına alır
Veraset Değişiklikleri
Osman Bey: Ülke hükümdar ve ailesinin ortak malıdır.
1. Murat: Ülke hükümdar ve oğullarına aittir. (İlk değişiklik)
Fatih Sultan Mehmet: Ülke padişahındır.
1. Ahmet: Ekber ve Erşed
NOT: Kanunname-i Ali Osman Türk tarihinin ilk yazılı “Veraset Kanunnamesi”dir. Bu kanunname ile sancağa çıkma usulü, cülus bahşişi, müsadere sistemi ve kardeş katli yasallaşmıştır.
NOT: Mutlak otoritenin yetkilerini ilk kısıtlayan Senedi İttifak, en çok kısıtlayan ise 1908 Kanuni Esasi’deki 1909 değişiklikleridir.
Şehzade Eğitimi:
- 12 yaşında gönderilirler.
- Gönderildiklerinde “Çelebi Sultan” unvanını alırlar.
- İ. Öncesinde Çelebinin karşılığı “Şad” dır.
- Şehzadeler, Cülüs töreniyle tahta çıkarlar ve onlar için “Kılıç Alayı” düzenlenirdi.
- Sancağa ilk çıkan 1. Murat’tır.
- Sancağa son çıkan şehzade 3. Mehmet’tir.
- Mehmet kaldırmıştır.
- Kaldırıldıktan sonra sancağa çıkmadan padişah olan Ahmet’tir.
- Ahmet zamanında şehzadelerin sancağa gönderilmesi yasaklanmış ve “Kafes usulü” getirilmitir.
- Manisa: Darul Mülk (Şehzade Sancağı)
- Amasya: Tahgarı Kadim
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
Başkentler
- Söğüt-Domaniç
- Karacahisar
- Bilecik
- Yenişehir Bursa
- İznik
- Edirne
- İstanbul (Yalnıza İstanbul Yükselme Dönemi)
Saraylar
Bey sarayı: Bursa’da Orhan Bey zamanı açılan ilk saraydır.
Topkapı sarayı: Fatih Sultan Mehmet zamanında açıldı. Osmanlı’nın en uzun yönetim merkezliği yapan sarayıdır.
İshak Paşa Sarayı: Ağrı da bulunur. İlk ısıtmalı saraydır. Yapıda Batı etkisi bulunur. Barok-Rokoko
Dolmabahçe Sarayı: Batı sarayları örnek alınarak yapılan ilk saraydır.
Yıldız Sarayı: Yapımına 3.Selim döneminde başlanan ve 2.Abdülhamit’in yönetim merkezi olarak kullandığı saraydır.
Topkapı Sarayı
- Birun (Dış Kısım)
- Enderun (İç Kısım)
- Harem
Birun:
- Dışarıdan gelen elçiler kabul edilir.
- Divan toplantıları bu bölümün Babüssaade kapısında yapılır.
Enderun:
- Sadece Müslümanlar
- Okuldur
- Devşirme çocuklar alınır
- Üst düzey yöneticiler yetiştirilir
- Mahmut döneminde önemi azalan Enderun’dan memur alınmamış, memur ihtiyacı Mektebi-i Maarifi Adliyeden karşılanmıştır.
- Meşrutiyet zamanında ise tamamen kapatılmıştır.
Harem:
- Erkek doğuran kadına Haseki unvanı verilir.
- Devşirme çocuklar alınır
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
Divan-ı Hümayun
- Orhan Bey kurmuş, 2. Mahmut kaldırmıştır. (yerine Heyeti Hükela’yı (bakanlıklar) kurmuştur.)
- Fatih’e kadar padişahlar, Fatih’ten sonra sadrazamlar başkanlık etmiştir.
- Alınan kararlara “Hüküm”, yazıldığı defterlere ise “Mühimme” adı verilir.
- Son söz padişahındır.
- Müslüman-gayri Müslim fark etmeden temyiz için Divan-ı Hümayuna başvurabilir. Bu özelliği ile Türk-İslam tarihindeki Divan-ı Mezalim’e
Diğer Divanlar
Galebe: Elçi ve yabancı konular için toplanan divandır.
İkindi: Veziriazam önderliğinde devlet işlerinin görüşüldüğü divandır.
Sefer: Sefer sırasında toplanır.
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
Divanın Doğal Üyeleri
- Sadrazam
- Vezir
- Kazasker
- Defterdar
- Nişancı
Divana Sonradan Üye olanlar
- Şeyhülislam
- Yeniçeri ağası
- Kaptanı derya
- Reisül küttap
Padişah: Fatih Sultan Mehmet’e kadar divana padişahlar başkanlık etti. Son söz padişahındır.
Sadrazam: Padişahın mührünü taşır. Padişah sefere çıkmazsa “Serdar-ı Ekrem” unvanıyla ordunun aşında sefere katılır. Sadrazamın yerine ise “Sadaret Kethüdası” bakar. Sadrazamın verdiği emirlere ise “Buyruldu” denir.
İlk sadrazam Çandarlı Ali Paşa.
Vezir: Günümüz bakanı. En kıdemlisi sadrazam. İlk vezir Alaaddin Paşa.
Defterdar: Maliye Bakanı. Rumeli ve Anadolu
Kazasker: Milli Eğitim ve Adalet Bakanı. Kadı ve müderris ataması yapar.
Nişancı: Dirlik (tımar) topraklarının dağıtımından sorumludur. Herhangi bir bölgenin sosyoekonomik yapısını “Tahrir defteri”ne kaydeder. Belgelere padişahın tuğrasını çeker. Tapu ve kadastro işlerine bakar. Anadolu Selçuklu Devletinde nişancının karşılığı “Pervaneci”dir.
Reisülküttap: Nişancıdan ayrılarak dış işlerinden sorumlu hale gelmiştir. Divanın toplantı gündemini belirler. İlk Reisülküttab Mehmet Rami’dir.
Kaptan-ı Derya: Denizcilikle ilgili kanunlar. 16.yy da Kanuni Sultan Süleyman zamanında divana üye olmuştur. Divana ilk üye olan Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’dır.
Yeniçeri Ağası: Rütbesi vezirse divana katılır.
Şeyhülislam: Atamasını padişah yapar. İlk şeyhülislam Molla Fenari’dir. Protokolde sadrazama denktir. İfta veya fetva
Sayıları zamanla artanlar;
- Vezir
- Kazasker
- Defterdar
Taşra Teşkilatı
| 1840’a kadar Vilayet Nizamnamesi | 1840 Vilayet Nizamnamesi | 1871 Değişikliği |
| Eyalet | Eyalet | Eyalet |
| Sancak | Sancak | Liva |
| Kaza | Kaza | Kaza |
| Köy | Köy | Nahiye |
| Köy |
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
Eyaletler
Salyaneli Eyaletler;
- Yıllık maaş alanlar.
- Devlet memurlarına yılda bir defa maaş verilir.
- Geçinmesi için toprak verilmez. (Tımar)
- Merkeze uzak yerlerdir. (Mısır, Tarblusgarp, Fas, Etiyopya, Şehri Zor (Musul), Bağdat, Tunus vb.)
- İltizam usulü ile vergi toplanır.
- Devlet o bölgede ihale yaparak bir yıllık vergi peşin alır.
- İltizamı kazanan kişiye mültezim
- Bu sistemin bir defa yerine ömür boyu verilmesine ise Malikane
- İhaleye girerken verilen paraya Muaccele
- İltizam kaldırıldığında vergi toplayan devlet memuruna ise Muhassıl (Hasılat)
Salyanesiz Eyaletler;
- Memurlara direk maaş verilmez, toprak verilir ve tımar sistemi uygulanır.
- Merkeze yakın eyaletlerdir.
NOT: Salyeneli ve Salyanesizi ayıran Tımar sistemidir.
Yurtluk-Ocaklık;
- Aşiretlerin yoğun olduğu yerlerdir.
- Kendi içlerinde serbesttirler. Dersim (Tunceli), Çölemerlik (Hakkari) gibi.
İmtiyazlı Eyaletler;
- Hicaz ne asker ne vergi verir.
Mekke, Meine, Taif, Hayber = Hicaz
Eflak, Boğdan, Erdel yöneticilerine: Voyvoda
Kırım yöneticilerine: Han, Giray
NOT: Eflak ise Boğdan’a Osmanlı’da Memleketyn denilir.
HUKUK
Kadıların Görevleri
- Bölgenin noteridir
- Nikah kıyar
- Atandığı yerde iki yıl görev yapar
- Kazaların yöneticisidir
Taht Kadısı: İstanbul, Bursa, Edirne kadılarının atamasını Padişah yapar.
Mevleviyet Kadısı: İstanbul, Bursa, Edirne dışındaki kadıların atamasını Kazasker yapar.
NOT: İlk kadı Osman Bey zamanında Dursun Fakih’tir.
NOT: Kadılar mahkemede o bölgenin ileri gelen ve sevilen kişiler tarafından oluşturulan “Şuhudul Hal”e başvururlar.
Osmanlı’da Kanun Çıkarma Sırası
Divan Üyeleri – Divanı Hümayun – Mühimme Defteri – Padişah – Ferman
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
SOSYAL HAYAT
Millet sistemi: Osmanlı devleti toplumu din veya mezhepsel şekilde örgütleyerek yönetir.
Hakkaniyet çemberi:
Sosyal Kurumlar:
- Darülaceze: Yoksullar evi
- Darüşşafaka: Çocuk yurtları
- Darülbedayi: Tiyatro
- Darülerhan: Konservatuar
- Hamidiye Etfal: Çocuk hastanesi
- Himaye-i Etfal: Çocuk esirgeme kurumu
- Darülmesai: Askeri eşya dikim yeri
- Hilal-i Ahdar: Yeşilay
- Hilal-i Ahmer: Kızılay
- Donanma Cemiyeti: Yetim çocuklar için piyango uygulaması
- Darülfünun: İstanbul Üniversitesi
YÖNETİCİ GRUPLARI
Seyfiye: Askeri – Yönetim
- Padişah, Vezirler, Yeniçeri Ağası, Kaptan-ı Derya
- Tımarlı sipahi, Subaşı
Kalemiye: Yazışma – Bürokrasi – Diplomasi
- Nişancı, Defterdar, Reisülküttap
İlmiyye: Eğitim – Din – Hukuk
- Şeyhülislam, Kazasker, Kadı
- Müderris, Müid
OSMANLI ORDUSU
Ordunun Özellikleri:
- İlk orduyu Orhan Bey (Yaya ve Müsellem)
- Kapıkulu ocağını Murat kurdu. Özellikleri;
- Merkez ordusudur.
- Devşirmelerden oluşur.
- yy’a kadar “Ocak devlet içindir” anlayışı hakimdir.
- Murat ve 2. Selim’den (ordunun başında sefere çıkmama) itibaren bozulmaya başlamıştır.
- Kapıkulu askerleri 3 ayda bir “Ulufe”, her taht değiştiğinde ise “Cülus bahşişi” alırlar.
- Yeniçerilerin sefere çıkmadan önce okudukları duaya “Gülbank” denir.
- Kapıkulu ocağı asker ihtiyacını önce Pençik sistemiyle daha sonra ise Devşirme sistemiyle karşılamıştır.
NOT: Acemoğulanlar ocağından usta birliklerine geçmeye “Bedergah veya Kapıya Çıkma” denilir.
Eyalet Askerleri Özellikleri;
- Ordunun en kalabalık kısmıdır.
- Geçimlerini tımardan sağlarlar.
- yy’a kadar yetişen askerlere Tımarlı Sipahi denir.
- yy’dan sonra devletin aldığı ücretli askerlere “Sekban” ve “Saruca” adı v erilir.
- yy’da Tımar sisteminin kaldırılmasıyla “Redif birlikleri” kuruldu.
Derbent: Kapı ve köprüleri korur.
Cerahor: Çadır ve inşaatlarda çalışır.
Martoaloslar: Hristiya akıncılar
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
TOPRAK SİSTEMİ
Miri Araziler:
- Paşmaklık: Padişahın annesi ve kızlarına
- Mukataa: Geliri doğrudan hazineye – iltizam uygulanan topraklardır.
- Malikane: Başarılı yöneticilere
- Yurtluk: Sınır boylarında oturanlara
- Ocaklık: Kale muhafızları ve tersanecilere
- Metruk: Halkın ortak kullandığı
- Dirlik: Geliri devlet memurları ve komutanlara ayrılan;
- Has: Geliri 000 akçeden fazla: Padişah ve divan üyelerine
- Zeamet: Geliri 20.000 – 100.000 arası: müderris, tabip ve muidlere
- Tımar: Geliri en alt düzeydeki memurlara ait
Dirlik sistemi sayesinde para harcamadan dirlik bölgelerinde asayiş sağlanmış, güçlü bir ordu oluşturulmuştur.
Ayrıca toprak işlenmiş üretimde süreklilik sağlanmıştır. Ülke bayındır hale getirilmiş, vergiler kolay toplanmıştır.
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
EĞİTİM
Medreselerin Özellikleri:
- İlk medrese Orhan Bey zamanında açılan İznik Orhaniye’sidir.
- Günümüze kadar gelen en eski medrese ise “Süleyman Paşa Medresesi”dir.
- Medreseye atanan ilk müderris Davud-u Kayseri’dir.
- Fatih zamanında günümüz İlahiyat ayarında Sahn-ı Seman medreseleri açmıştır. Buraya öğrenci yetiştirmek amacıyla “Tetimme Medreseleri” açılmıştır.
- Medreselerin başında 20,30,40 gibi rakamlar öğretmenlerin aldığı ücretlerle ilgilidir.
- Öğrencinin doğduğu yere gidip halka ders anlatmasına “Cerre Çıkmak” denir.
Medreselerin Bozulma Nedenleri:
- Şeyhülislamların veya ulamanın akıl bilimlerini gereksiz görmesi
- Beşik ulemalığının getirilmesi
- yy da yeni eğitim kurumlarının açılması
- Avrupa’daki gelişmelerin takip edilememesi
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
BİLİM İNSANLARI
Davud-u Kayser: Osmanlı’nın ilk müderrisi (İznik)
Molla Fenari: İlk Şeyhülislam.
Akşemddin: Mikrobiyolojinin babası
Sabuncuoğlu Şerafettin: Plastik Cerrahi babası
Piri Reis: İlk Dünya haritasını çizip, YSS’e sunmuş
Seydi Ali Reis: Miratül Memalik – Kitabül Muhit, Piri Reis’ten sonra Hint seferine katılmıştır.
Takiyüddin Mehmet: İlk Osmanlı rasathanesi ve otomatik makineler.
Katip Çelebi: Seyyah, Keşfüzünnun ve Cihannüma
Lagari Hasan Çelebi: Dünya tarihinde Roketle uçan ilk insan.
Koçi Bey: 4. Murat’a ünlü risalesini sunmuştur. Devletin durumu hakkında.
Naima: İlk resmi tarih yazarıdır.
Humbaracı Ahmet Paşa: Comte de Bonneval, batıdan getirilen ilk teknik uzmandır.
Ahmet Cevdet Paşa: Kısas-ı Enbiya, Mecelle
EKONOMİ
Kavramlar:
İaşecilik: Malın ülkede kalite ve uygun fiyata bulundurulmasıdır.
Fiskalizm: Devlet gelirleri en üst düzeye, giderler ise en alt düzeye indirilmesi.
Merkantilizm: Altın ve gümüşün avrupada zenginlik aracı sayılması.
Narh Sistemi: Devletin fiyatlara müdahale etmesidir.
Yiğitbaşı: Lonca esnafını koruyanlar.
Kethüda (Kâhya): Devlet ile esnafın, esnaf ile halkın ilişkilerini düzenleyenlerdir.
Derbent Teşkilatı: Geçitlerin bakım-onarımını yapan, vergisini toplayan teşkilattır.
Mekkari Taifesi: At, eşek ve devenin ortak adıdır. Günümüzün kargo şirketleridir.
Gedik: İşyeri açma ruhsatıdır.
Tağşiş: Paranın değerini düşürmeye denir.
Ehli Hibre: Malın kalitesini kontrol eden görevli.
Kızıl Akçe: Paradaki gümüş oranının azaltılması, bakırın artırılmasıdır.
Kapan Emini: Hallerdeki malın dağıtılmasından sorumlu görevlidir.
Bezirgân: Büyük tüccarlara verilen isimdir.
Muhtesip: Çardı ve pazarı denetleyen görevlidir.
VERGİLER
Öşür: Müslüman olanların ürünlerinden genellikle 1/10 oranında peşin olarak alınan vergilerdir.
Haraç: Gayrimüslimlerin ürünlerinden alınan 2/10 oranında vergilerdir.
Cizye: Gayrimüslimlerin askerlik yapmadıkları için ödedikleri vergidir.
NOT: Haraç ve Cizye Islahat fermanı ile tamamen kaldırılmıştır.
Bac: Pazar yeri vergisidir.
Ağnam: küçükbaş hayvanlardan alınan vergidir.
Çiftbozan: İki yıl boyunca tarlayı ekmeyenlerden alınan vergidir.
İspenç: Gayrimüslimlerin ödediği toprak vergisidir.
Avarız: Olağanüstü hallerde alınan vergilerdir.
Osmanlı Ekonomisinin Bozulma Nedenleri:
- Saray masraflarının artması
- Savaşların uzun sürmesi ve ganimet gelirlerinin azalması
- İpek ve Baharat yolunun önemini kaybetmesi
- Kapitülasyonların yaygınlaşması
- Yapılan ekonomik anlaşmalar
- Sık padişah değişikliği
- Tımar sisteminin bozulup, İltizamın yaygınlaşması
| ⇓ NOT: PDF YAZININ SONUNDADIR. ⇓ |
MİMARİ VE SANAT
Camiler
- Osmanlı devletinin ilk camisi İznik’te yapılan Hacı Özbek Camii’
- Mimar Sinan’ın yaptığı camiiler ise şunlardır;
- Çıraklık: Şehzade Camii
- Kalfalık: Süleymaniye Camii
- Ustalık: Selimiye Camii
NOT: Selimiye Camii 2011’de UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır.
- Osmanlı devletinin ilk altı minareli camisi Sedefkâr Mehmet Ağa tarafından yapılan Süleymaniye Camii’dir.
- İlk batı tarzında yapılan cami ise Nuruosmaniye Camii’dir.
- Osmanlıda bizzat padişahların yaptıkları ve genellikle kendi isimleri ile anılan (Fatih, Selimiye, Süleymaniye gibi) camilere “Selatin Camiler” denir.
- Hatları günümüze ulaşan tek Osmanlı padişahı Mustafa’dır.
- Resmini yaptıran ilk Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet’
- Resmini devlet dairesine astıran Osmanlı padişahı Mahmut’tur.
- Kaplumbağa Terbiyecisi ve Silah tacirleri gibi tablolarıyla ünlenen ressam Osman Hamdi Bey’
- Mahmut zamanı Mızıkayı Hümayun kurulmuştur.
- Osmanlı devletinin ilk milli marşı Mahmudiye Marşı’dır.
- Selim Suzidilara makamını bulmuştur.
- Heykelini yaptıran tek Osmanlı padişahı “Sultan Abdülaziz”
- Okçuluk ile uğraşanlara “Kemankeş” denir
- Osmanlı devletinde at binicilerine “Cündi” adı verilirdi.
|
Kaynak İndirme Bilgileri
Diğer KPSS Tarih Konu Anlatım;
|
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]
[…] 2020 KPSS Osmanlı Kültür Medeniyet PDF İNDİR […]