Sürtünme Kuvveti

İki yüzeyin birbirine temas etmesi sonucu yüzeyler arasında hareketi engelleyici bir kuvvet oluşur. Hareket eden cisimlerin hareketini zorlaştıran veya engelleyen bu kuvvete sürtünme kuvveti denir.

veya daha basit:

Hareket halindeki bir cisme hareketi ile zıt yönde etki eden kuvvete sürtünme kuvveti denir.

Sürtünme Kuvvetinin Önemi

Yaşamımızdaki her harekette sürtünme kuvvetinin etkisi vardır. Sürtünme kuvveti olmasaydı birçok hareketi yapmakta zorlanırdık. Örneğin yürüyemez, koşamazdık. Koşarken duramazdık. Hareket hâlindeki araçlar duramazdı. Dahası, duran bir araç hareket hâline geçemezdi. Yemek yerken kaşığımızı, bir şey içerken içecek şişesini tutamazdık. Deftere ya da tahtaya yazı yazamaz, yazdıklarımızı silemezdik.

Sürtünme kuvvetinin hayatı kolaylaştıran etkileri olduğu gibi zorlaştıran etkileri de vardır. Makineler çalışırken içerisindeki parçalar birbirine sürtündüklerinden zamanla aşınır ve makine çalışamaz duruma gelir. Ayrıca çevremizde ses kirliliği oluşturan birçok ses sürtünme kaynaklıdır.

Sürtünme Kuvvetinini Arttırmak İçin Kullanılan Yöntemler

•  Kış aylarında karlı ve buzlu yollarda, araç tekerlerine zincir takılması
•  İş makinelerinin tekerlerinin yüzeylerinin daha kalın girintili yapılması
•  Kış aylarında daha girintili tabana sahip ayakkabılar giyilmesi
•  Futbol maçlarında kalecilerin eldiven giymesi
•  Bisikletlerin durması için plastik fren pabuçları kullanılması
•  Malzemelerin sabitlenmesi için kullanılan vidaların girintili olması
•  Eğimli yollarda güvenli sürüş için yola dik şeritler kullanılması

Sürtünme Kuvvetinini Azaltmak İçin Kullanılan Yöntemler

• Makinelerin hareket eden parçalarının, kapı menteşelerinin, bisiklet zincirlerinin yağlanması
• Kayakçıların düz ve pürüzsüz kayak kullanması
• Uçakların burun kısımlarının sivri şekilde tasarlanması
• Gemilerin ön kısımlarının V şeklinde tasarlanması

Özellikler:

1. Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeyin cinsine bağlıdır.

2. Sürtünen yüzeyin büyüklüğüne bağlı değildir.

Kinetik Sürtünme Kuvveti (Fkinetik):

Bir cismi sabit hızla harekette tutan kuvvete eşit büyüklükte, aynı doğrultulu ve zıt yönlü olan kuvvettir.

Statik sürtünme kuvveti (Fstatik)

Duran bir cismi harekete geçirebilecek kuvvete eşit büyüklükte, aynı doğrultulu ve zıt yönlü kuvvettir.

Sürtünme kuvveti her zaman hareket

yönüne zıt yöndedir.
– Sürtünme kuvveti cismin kütlesine bağlıdır.
– k: sürtünme katsayısıdır. ( 0 < k < 1 )
– Bir cismi hareket ettirebilmek için en az sürtünme kuvveti kadar kuvvet uygulanmalıdır.

Aynı cisme aynı düzlemde etki eden kinetik sürtünme kuvveti ile statik sürtünme kuvveti karşılaştırıldığında, Fstatik>Fkinetik

Fkinetik ve Fstatik sürtünme kuvvetlerinin değeri birbirine yakın olduğundan bunların yerine Fs alınacaktır.

Sürtünme Kat Sayısı

Sürtünme kuvvetinin büyüklüğü, yüzeye dik olan N tepki kuvveti ile doğru orantılıdır.

Fs=k.N

Buradaki k sabitine, sürtünme kat sayısı denir. Birimsiz olan bu kat sayı sürtünen yüzeylerin cinsine ve yapısına bağlıdır.

Kaynakça : http://www.fizik.net.tr/site/surtunme-kuvveti/

Kaynakça : http://okulvakti.com/5-s-n-f/fen-ve-teknoloji/425-suertuenme-kuvveti-konu-oezeti.html