Paragrafta Anlam ve Ana Düşünce

Her paragraf belli bir amaç doğrultusunda oluşturulur. Paragraf yazarı belli bir iletiyi okuyucuya ulaştırmayı hedefler. İşte bu amaç ve hedef doğrultusunda metnin bütününe bakılarak ulaşılan genel yargıya “ ana düşünce” denir.

Bir paragrafta ana düşünceyi bulma

Paragraflarda ana düşünce metnin tamamına bakılarak bulunur. Bunun yanı sıra bir paragrafta ana düşünce çoğunlukla metnin son ya da sona en yakın cümlesinde bir çıkarım olarak verilir. Ana düşünceyi bulmak için “ Bu metin hangi amaç ile yazılmış.”; “Yazar burada ne anlatmak istemiş.” gibi sorular da sorulabilir.

Ana fikir:

“Çiçeklerin dilinden konuşmak, renkli ve güzel konuşmaktır. Duyguları çiçeklerle süslemek, hatıraları çiçeklerle beslemek, sevgileri çiçeklerle ifade etmek birer güzel söyleyiştir. Göğüslerde çiçekler, vazolarda çiçekler, düğünlerde çiçekler hatta sevgili kayıplarımızın mezarlarında çiçekler, daima çiçek kadar temiz duyguları ifade eder. Çiçeklere iç âlemlerimizin çiçekleşen duyguları diye bakabildiğimiz zaman, onlarda göreceğimiz güzellikler, eskisinden zengin olur. Aralarında zakkumlar da bulunmakla beraber, çiçekler, umumiyetle iyiliklerin, temizliklerin, vefanın ve aşkın mümessilidirler.”

Nihat Sami Banarlı

Paragrafın ana düşüncesi son cümlede de vurgulandığı üzere “Çiçek hayatımızda güzel ve temiz duyguları temsil etmektedir.” düşüncesidir. Bu düşünce son cümlede özet olarak sunulmuştur.

Ana Düşüncenin Özellikleri

Ana düşünce kapsamlı ve mana derinliği olan bir ifade kalıbıdır. Metnin tamamını oluşturan yardımcı düşünceleri destekler ve akılda kalıcıdır. Çoğunlukla metnin en özlü ve çarpıcı düşüncesidir.

Mevlana’nın tüm öğretileri tek bir başlıkta toplanmıştır. “Ya göründüğün gibi ol; ya da olduğun gibi görün.” Bu da bize ana fikrin tüm düşüncelerin bir özeti olduğunu gösterir.

Ana Düşünceyi Destekleyen Yardımcı Düşünceler

Bir bilginin anlaşılmasını kolaylaştırmak, bir düşüncenin sınırları dışına çıkmasını önlemek ya da bir fikri türlü yollarla desteklemek gibi amaçlarla yardımcı düşünceler kullanılır. Misalen şiirin edebi türler arasında en geniş mana evrenine sahip tür olduğu düşüncesini dile getiren bir yazarın çeşitli şairlerden şiir okuması, şiirin tanımını yapması, şiirin özelliklerini sıralaması gibi diğer tüm düşünceleri hep ilk düşünceyi destekleyen yardımcı düşüncelerdir.

Her yardımcı düşünce az ya da çok ana düşünce ile bağlantılıdır.

Düşüncenin Akışını Bozan Cümle

Paragraflar anlamlı düşünce birlikleridir. Paragrafta anlamlı her birimin aynı ana düşünceyi desteklemesi gerekir. Anlamlı bu birimlerden herhangi birinin ayrı bir düşünceyi dile getirmesi durumunda paragrafın anlam akışı bozulacaktır.

Örnek:

“Elma Türkiye’de en çok Amasya bölgesinde yetişir. Kış şartlarına dayanıklı bir besin olan elma bu sebeple başka birçok bölgede de yetişmektedir. Elmada a vitamini bulunur. Karadeniz elmanın en az yetiştiği bölgemizdir.”

Paragrafında tümünde elmanın yetişme şartlarından bahsedilirken üçüncü cümlede taşıdığı vitamin belirtilmiştir. Bu düşünce anlam akışını bozmaktadır.

Paragrafın Bölünmesi

Paragraflar yapısal birer bütün oldukları için bölünemez. Bir metin oluşturulurken anlam kargaşasını önlemek maksadı ile paragraflara bölünür. Metinde bir konuda yeni düşünceler belirtileceği vakit paragraflar açılır; fakat paragraflar bölünemez.