Harita Nedir? Harita Elemanları Nelerdir?

Harita

Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakışı görünüşünün belli bir oranda (ölçek) küçültülerek düzleme aktarılmasına denir. Harita bilimine kartografya  denir. Haritalar; grafikler, resimler ve diyagramlar gibi coğrafya araştırmalarının ifade araçlarından biri ve en önemlisidir.

Haritalar coğrafyanın ilkelerinden dağılış ilkesinin sonucunda önem kazanmıştır. Coğrafyanın hemen her konuda dağılıştan bahsedilmektedir. Örneğin; dağlar, göller, akarsular, iklim, bitki vb. Bu dağılışın gösterilmesi haritalardan faydalanarak yapılır. Bu yönüyle haritalar sayesinde coğrafya dersi daha anlaşılır ve zevkli hale gelir.

Haritalar;yaşadığımız bölgeyi, farklı yöreleri, ülkeleri ve dünyayı tanımamıza ve bu yerler hakkında bilgi edinmemize imkan tanıyan en temel araçlardandır. Hayatımızda hemen hemen her konuda haritalardan yararlanmak mümkündür. Doğal ve beşeri sistemlere ait çeşitli bilgilerin bilimsel görselleştirme şekli olan haritalar, coğrafyanın dili olarak kabul edilir.

Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için şu özelliklere sahip olması gerekir

• Kuş bakışı görünüme sahip olması
• Belirli bir küçültme oranının olması
• Düzleme aktarılmış olması

Haritanın harita olması için temel harita elemanları yer alması gerekmektedir. Haritanın elemanları sıralayacak olursak;

1- Harita Başlığı:

Genel olarak harita çerçevesinin üst orta kısmında yer alan, haritanın neye hizmet ettiğini gösteren yazıdır. Örneğin: “İstanbul İli Ulaşım Haritası”. Bu örnekten çıkarım ile İstanbul’da ulaşım ağının bilgilerine ulaşılabilir denebilir.

2- Çerçeve:

Ders kitaplarında yer almasa da haritanın sınırlarını belirleyen çerçeve harita için önemlidir. Haritanın uç koordinat yerleri ve çizilen alanın sınırı çerçeve ile sağlanır.

3-Lejand – Açıklama :

Haritanın okuma kılavuzu denebilir. Harita üzerinde yer alan işaret ve sembollerin ne anlam taşıdığını gösteren göstergelerdir. Tablo halinde oluşturulur. Örneğin şehir merkezleri için kırmızı nokta ile gösterilmektedir.

4-Yön Oku:

Çizilmiş olan haritanın yönünü belirlemek için konulan işarettir. Tek ok şeklinde kuzeyi gösterebilirken, aynı anda yıldız yön kılavuzu kullanılarak da bir çok gün gösterilebilir. (Doğu,batı,kuzey,güney gibi.) Koordinat sistemi verilmişse yön işareti verilmeye bilir. Koordinat sistemi yönü tayin etmede yeterli olacaktır.

5- Coğrafi Koordinat:

Haritanın koordinat sistemindeki yer tayini için doğu-batı, kuzey-güney koordinat değerleri belirlenmiş olur. Koordinat sistemi derece ve dakika değerleri ile verilir. Örneğin; Türkiye’nin en güney ucu Türkiye Haritasında 36′ Kuzey olarak gösterilir.

6-Ölçek :

Haritanın küçültme oranını ifade eder. Yani elimizdeki harita gerçek alandan ne kadar küçültülerek kağıda aktarıldığı bilgisini verir. Ölçek, kağıt üzerindeki yerin gerçek alan ve uzunluğu bulmada önemlidir. Haritalarda iki ölçek türü kullanılmaktadır. Bunlar; Kesir ve Çizgi ölçeklerdir.

Konu ile ilgili videoyu izleyebilirsiniz: