2020 TYT Coğrafya Harita Bilgisi Konu Anlatımı (PDF) Çıkmış Sorular

HARİTA BİLGİSİ

*Harita:

Yer yüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuşbakışı görünüşünün belli bir oranda küçültülerek çizilmesiyle elde edilen şekillerdir.
Bir şeklin harita sayılabilmesi için;
a-Kuşbakışı olarak çizilmesi ,
b-Çizimin belli bir ölçeğe göre yapılması,
c-Çizimin bir düzlem üzerine yapılması,
gerekmektedir.
*Hiçbir harita gerçeği tam olarak yansıtmaz.
Ancak gerçeğe benzer şekiller oluşur. Bunun sebepleri;
1-Dünyanın küresel yüzeye sahip olması
2-Yer şekillerinin engebeli olması

*Projeksiyon:

Haritalardaki şekil ve alan bozulmalarını en aza indirmek amacıyla uygulanan çizim metotlarına Projeksiyon denir.
*Projeksiyon paralel ve meridyenlerin değişik
metotlarla kağıda aktarılmasıdır.
*Projeksiyon seçimi haritanın yapılış amacına
bağlıdır.

Projeksiyon Çeşitleri:

1-Silindir (Merkator) projeksiyon: Paralel ve
meridyenler arasındaki açı gerçeğe uygundur.
*Açı bozulmadığı için yer şekilleri doğru alan
hatalıdır.
*En doğru ölçümler ekvator yakın alanlarda yapılır.
*Deniz ve hava ulaşımında tercih edilirler.
*En çok bozulma yüksek enlemlerde olur.
2-Konik projeksiyon: Paralel ve meridyenler
aralıkları geçeğe uygundur. Açı bozulmuştur.

*Orta kuşakta bozulma azdır, gerçeğe daha
yakındır.
*Şekiller hatalı alanlar doğrudur.
*En fazla bozulma ekvator çevresinde görülür.
*Coğrafi dağılışların gösterilmesinde kullanılır.
3-Parçalı projeksiyon: Dünya’yı bütün olarak
göstermeye uygundur.
*Dünya siyasi haritalarının yapımına uygundur.
4.Düzlem projeksiyon: Dar alanların gösterilmesinde kullanılır.
**Bir yerin haritası yapılırken öncelikle şunlara dikkat edilmelidir:
1-Önce haritanın kullanım amacı belirlenmelidir.
2-Çizim (projeksiyon) yöntemi belirlenmelidir.
3-Ölçek belirlenmelidir.
4-Kullanılacak işaretler belirlenir.
5-Bölgenin alanı, enlem –boylamı ve yükseltisi
bilinmelidir.
*Plan ve haritalar kuşbakışı olarak ve bir ölçek
dahilinde çizilmeleri bakımından birbirlerine benzerler.

*Kroki:

Ölçeksiz olarak yapılan kabataslak çizime kroki denir.

Ölçek

Haritalardaki küçültme oranlarına ölçek denir.
Haritalardaki alan ve uzunlukların yeryüzündeki
alan ve uzunluklara oranıdır. İki çeşit ölçek vardır:

1-Çizgi (grafik-çizik) ölçek:

Ölçeğin eşit olarak bölümlenmiş bir çizgide gösterilmesidir. Genellikle birim km dir. Birim yazılmamışsa km olarak
kabul edilir.
* Bazı sorularda
taşıma yöntemi ile çizgi ölçek sayesinde kuş
uçuşu uzaklıklar bulunabilir. Örneğin yandaki harita da Alanya
ile Manavgat arası
yaklaşık 75 km dir. Bu haritanın fotokopi ile boyutunun değiştirilmesi sonucu etkilemeyecektir.
*** Çizgi ölçek, kesir ölçeğe göre daha kullanışlıdır. Hesaplama yapmadan kuş uçuşu uzunluklar
hesaplanabilir. Ayrıca fotokopi ile küçültme veya
büyültme yapılsa bile doğruyu göstermeye devam
eder. Çünkü, haritadaki küçülme veya büyüme kadar çizgi ölçekte de küçülme veya büyüme olacaktır.

2-Kesir ölçek:

Kesirle ifade edilen ölçek türüdür. Pay her zaman 1 dir ve haritadaki uzunluğu
ifade eder. Payda gerçekteki uzunluğu gösterir.
Pay ve paydanın birimi cm dir.
1 / 200 000 ölçekte 1 cm gerçekte
200000 cm yani 2 kilometreyi gösterir.
*Cm, km ye çevrilirken beş sıfır silinir. Kilometre santimetreye çevrilirken beş sıfır eklenir.
*Kesir ölçekli haritalar fotokopi ile büyütülüp
küçültülürse ölçek bozulur. Dolayısıyla ölçekle yapılacak tüm hesaplamalar yanlış olur.
Örneğin; Yukarıdaki I numaralı harita fotokopi
ile küçültülerek II numaralı hale getirilmiştir.
Dikkat edilirse haritanı alanı küçülmüş,ayrıntı
azalmış olmasına rağmen iki haritada da 1/100 000
ölçek görülmektedir. Dolayısıyla II şekilde görülen haritanın ölçeği doğruyu yansıtmamış olup hatalıdır.

Ölçek dönüştürme:

*Kesir ölçeği çizik ölçeğe dönüştürürken;
a-Bir çizgi çizilir ve pay 1 olduğu için birer
santimetre aralıkla bölünür.
b-Payda kilometreye dönüştürülür.
c-Bir santimetrenin kilometre karşılığı bölünen
çizgiye katlar halinde işaretlenir.
d-İstenirse sıfırın soluna da bir aralık konulabilir.
*Çizgi ölçek kesir ölçeğe dönüştürülecekse;
a-En sağdaki ve en soldaki sayı toplanır.
b-Çizginin cm cinsinden uzunluğuna bölünür, ve
eklenir.
c-Aralık sayısı uzunluğa eşitse sıfırın sağındaki
ilk rakama 5 sıfır eklenir.

Harita Çeşitleri ve Haritacılık ile ilgili Not : Tıklayınız!

Konunun devamına aşağıdaki pdf den devam edebilirsiniz!

• Kaynak İndirme Bilgileri Site: edunzy.com Dosya İçeriği: TYT Coğrafya Harita Bilgisi Konu Anlatımı Dosya Boyutu/Türü: 442 KB / PDF Dosya İndirme Linki: Tıklayınız.  Diğer Coğrafya Konu Anlatımları Doğa ve İnsan – pdf indir Coğrafi Konum – pdf indir Harita Bilgisi – pdf indir Dünyanın Şekli ve Hareketleri – pdf indir Atmosfer ve Sıcaklık – pdf indir Basınç ve Rüzgarlar – pdf indir Nem ve Yağı – pdf indir İklimler – pdf indir İç Kuvvetler / Dış Kuvvetler – pdf indir Doğal Afetler – pdf indir Su – Toprak – Bitki – pdf indir Türkiye’nin Yer Şekilleri – pdf indir Nüfus – pdf indir Göç ve Yerleşme – pdf indir Ekonomik Faaliyetler – pdf indir Çevre ve İnsan – pdf indir