SUNUM NEDİR? NASIL YAPILIR? YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLİR?

SUNUM NEDİR?

Bilgileri yenilemek, pekiştirmek, bir çalışma sonucunu açıklamak, laboratuar ve anket araştırmalarını sunmak, önemli olay ve olguları dile getirmek amacıyla yapılan konuşmalara sunum denir. Sunumda iletilecek mesaj karşı tarafa doğrudan aktarılır. Sunum birkaç kişiye yapılabileceği gibi kalabalık bir topluluğa da yapılabilir. Sunum yapacak kişi, güncel, toplumun ilgisini çeken bir konu seçmeli; sunumunu yapacağı konuya hakim olmalıdır. Farklı kaynaklarda yararlanmalı, iyi hazırlık yapmalı, gereksiz ayrıntılara ve tartışmalara girmekten kaçınmalıdır. Sunumda dil göndergesel işlevde kullanılır.

Sunumun Özellikleri

• Sunumda dil sade ve göndergesel işlevdedir.
• Sunum konusu güncel olmalı ve değişik kaynaklardan bilgi toplanılmalıdır.
• Sunumda gereksiz konuşmalar yapılmamalı ve konu saptırılmamalıdır.
• Sunucu kelimeleri düzgün telaffuz etmeli ve kelimeleri atlamamalı.
• Sunucu rahat ve işitilebilir bir ses tonuyla konuşmalıdır.
• Sunumda verilen bilgiler tutarlı ve kesin olmalıdır.
• Sunucu jest ve mimiklerini kullanmalıdır.
• Sunucu dış görünüş olarak düzgün bir görüntü çizmelidir.
• Sunumda teknolojik araçlardan faydalanılabilir.
• Sunumda konuyu pekiştirmek ve konuya destek olmak için slayttan faydalanılabilir. Konuşmalar ve slaytlar birbirini destekler nitelikte olmalıdır.
• Sunucu katılımcılarla göz temasında bulunmalıdır.
• Sunumda verilecek bilgi dinleyici kitlesinin kültür seviyesine uygun olmalıdır.
• Sunucu anlattığı konuda sadece elindeki kaynaklara bağlı kalmamalı ve kendinden bir şeylerde ekleyebilir.

Sunumda İzlenecek Yol

Sunumda ilk yapılacak iş, kaygıdan ve korkudan kurtulmaktır. Sunumun etkinliğini kıran en önemli faktör kaygı ve korkulardır. Kaygı ve korku nedeniyle konuşmacının dikkati dağılır; hafızadaki bilgilerini yeterince geri çağıramaz. Tecrübeli bir konuşmacı, konuşma sırasında kaygılarından nasıl kurtulacağını iyi bilir. Buna göre etkin bir sunum yapmak için izlenmesi gereken bazı yollar, atılması gereken adımlar vardır. Bunları aşağıdaki gibi belirleyebiliriz:

Sunumdan Önce Yapılması Gerekenler:

• Konuya iyi hazırlanın.
• Dinleyicileri analiz edin.
• Taslak oluşturun.
• Prova yapın.
• Başkalarının önünde tekrar prova yapın.
• Olabilecek en kötü durumu düşünün ve kendinizi motive edin.
• Yeterli derecede dinlenin.
• İyi giyimin önemini unutmayın.

Sunum Sırasında Yapılması Gerekenler

• Sunumdan önce dinleyicilerle konuşun.
• Kendinizi ve konunuzu tanıtın.
• Güçlü bir başlangıç yapın.
• Diksiyonunuza dikkat edin.
• Ritim ve drama kullanın.
• Yer değiştirin.
• Güçlü bir kapanış yapın.

Sunum Bittikten Sonra Yapılması Gerekenler

• Soru sorulmasına zaman ayırın.
• Sunumu değerlendirin.

Sunumu Yapan Kişide Bulunması Gereken Özellikler

Sunumla ilgili yapılacak faaliyetler kadar sunumu yapacak kişi de önemlidir. Sunum için yapılan organizasyon bir yana, konuşmacının bazı özellikleri de sunumun başarısında çok önemlidir. Katılımcılar sucunun çeşitli kişisel özellikleri ve sunuş şekliyle de ilgilenirler. Sunum yapacak kişinin güvenilirliği, kişiliği, yaklaşım tarzı, anlatım biçimi, konuşma şekli dinleyiciler üzerinde önemli etkiler bırakır. Genel anlamıyla başarılı bir sunucuda bulunması gereken özellikler:

• Sağlam bir kişilik sergilemek
• Yapıcı olmak
• Dinleyicilerle duygusal bağ kurabilmek ve empati
• Coşkulu olmak
• Diksiyonunun düzgün olması
• Hazırcevap olması

İyi bir sunum için nelere dikkat etmeli?

1) Sunumdan önce kendinizi topluluğa kısaca tanıtın. Nerede okudunuz, nerede o işe başladınız, nasıl ilginizi çekti, vs vs. Bu toplulukla aranızda bir bağ kurulmasını sağlar, bir iletişim kanalı otomatik olarak açılır. Akademik hava koklamış kişilerce düzenlenen seminerlerde ekseriyetle bir oturum başkanı tayin edilir ve o sizi kısaca tanıtır ama böyle birisi yoksa siz gereğini yapın. İhmal etmeyin. Sunuma gelen herkes sizi tanıyor mu zannediyorsunuz? (20dk’dan kısa sunumlarda 1-2 cümleyi geçmeyin)

2) Sunumdan önce mutlaka ama mutlaka seyircili prova yapın! Kim oldukları önemli değil, sadece sizi dinlesinler kafi. Bu sayede konuya, slaytların sırasına ve ne kadar süre harcadığınıza hakim olursunuz.

Bir provadan sonra sunum performansınızın nasıl arttığına siz de şaşacaksınız.

3) Asla sunumda söyleyeceğiniz tüm lafları copy-paste edip perdeden bunları tek tek okumayın! Örnek bir slaytta sadece ana hatlar yazıyor olmalı. Slaytı metinle doldurup bir de bunları perdeye bakıp tek tek okuyarak kendinizi küçük düşürmeyin. Burada yabancı bir sitede kullanılan “sunum dosyanızı teleprompter gibi kullanmayın” lafını tekrar etmekte fayda var Düşünün, zaten uzun olan bu blog mesajını alsam tek bir slayta kopyalayıp-yapıştırsam ve yüzümü perdeye çevirip kelime kelime bu metni okusam nasıl olurdu? Böyle bir hataya düşmeyin.

4) Sunuma kimler gelecek? Bilgi düzeyleri nedir? Sunum dozajını bu parametrelere göre ayarlayın, milleti uyutmayın, emeğinizi rezil etmeyin Yaptığınız işe büyük bir hevesle bağlı olduğunuzdan ne var ne yoksa sunmak istiyor olabilirsiniz, ama inanın dinleyiciler buna hazır olmayabilir ve aşırı doz geri tepebilir.

5) Görünüm çok önemli değil ama sırıtan bir şeyler giymemeye özen gösterin. Biryantinli saçlar, yakası bağrı açık altın kol düğmeli bir gömlek vs gibi felaketlerden kaçının, maça 2-0 yenik başlamayın. Sizi izleyenler kendini beğenen bir tip olduğunuzu sanmasın, antipati duymasın.

6) Slaytları numaralandırın, 21/45 gibi hem o anki slayt numarasını hem de toplam adeti gösterecek şekilde izleyicilere bilgi sunun. Böylelikle daha ne kadar sabretmeleri gerektiğini kestirebilsinler. Bu işlemi sunum yazılımları otomatik yapıyor, üşenmeyin.

7) Lütfen MS Office’in Ataç karakteri gibi komik clipartlar kullanmayın. Modaları çoktan geçti. Comic Sans gibi komik ötesi fontları da kullanmayın. Estetik eksiği olan grafik öğeleri sunumdan silin atın.

Yanar döner grafiklerden, aşırı sayfa animasyonlarından ise şiddetle kaçının. Arka plan rengine ve onun üzerine yazdığınız metnin rengine özen gösterin, hiç beceremiyorsanız beyaz üstüne siyah yazın bitsin gitsin.

8) Çok küçük font kullanmayın! Sakın! Kod içeriğini vesaireyi gösterecekseniz zoom özelliği olan bir yazılım kullanın ki en arkada oturanlar da metni okuyabilsin.

9) Sunum süresi: 15-20 dk en ideal süredir. Derin olmayan bir konuda 20 slayt bu sürede prova yaptıysanız mis gibi sunulabilir. Ama detaylı bir konu anlatıyorsak ve oturumu düzenleyenler bize süre verdilerse ne olacak? 45 dakikayı aşmayın. Aslında sadece maksimum 20 dk ilgilerini size odaklayabilirler. Elbette bazı istisnalar var ve bazı taktikler ile 1-2 saat sıkılmadan dinlemelerini sağlayabilirsiniz:

• Esprili bir anlatım, slayttakinden bağımsız bir konuyu gündeme getirmek
• Konu içeriğinin iyi anlaşılmasını sağlayacak günlük yaşamdan seçilmiş basit benzetme ve örnekler.
• Multimedya, fotoğraf, illüstrasyon içeren slaytlar (aynen film sunulan otobüs yolculuklarının insana kısa gelmesi gibi). Aman ha; sesli videolardan kaçının.
• Anlattığınız şeyin pratik uygulamalarını göstermek. Mesela, AJAX anlatıyorsanız ve laf uzadıysa bahsettiğiniz örneğin gerçek bir uygulamasını göstermek için sunumdan çıkıp tarayıcınıza başvurun
• Hata yapın. Örneğin bir kod sunuyorsanız, bırakın ilk seferde çalışmasın. İzleyenler bu sayede size tekrar odaklanırlar ve hatanızı sizinle birlikte aramaya kalkarlar.
• İki yönlü “full duplex” iletişim. Anlattığınız konu ne kadar ilgi çekici ve uyku kaçırıcı da olsa seyircilerinizin de sunumda ses çıkartmalarına müsaade edin, onları özendirin. İstedikleri yerde soru sorabilsinler(ama vakit alacak soru soranlara müdahale edin, cevabı sonra vereceğinizi söyleyin).
• İzlemeye gelenlerin gözlerine bakmayı ihmal etmeyin. Onlara sorular yöneltin.

10) Tam hakim olmadığınız bir konuda sunum vermekten kaçının. Cevabını veremeyeceğiniz soruları kalkıp sunumunuza eklemeyin. Ve yavaş tempo ile masal anlatır gibi konuşmayın, canlı ve hızlı konuşun.

• Sunumun en başında sunumun bir kopyasını internete koyacağınızı belirtin. Internete koyamayacağınız bir içerik ise bunu da belirtin.
• Çalışmanızla ilgili materyali, tablo ve grafikleri el altında bulundurun. Birisi sorar, lazım olur, sunuma koymanız gerektiğini hatırlarsınız veya laf bir şekilde oraya gelir.
• İlk slaytlardan birine “içindekiler” başlığı ile sunumda izleyeceğiniz rotayı ve ana başlıkları sunun.
• Sunumunuzu kayıt edin Böylelikle nerelerde hata yaptığınızı ve konuşmanızın nerelerini düzeltebileceğinizi görebilirsiniz; bir mp3 çalar yeterli.
• Sunumdan önce masaüstünüzü ve flash diskinizi temizleyin; Splash screen’deki Lisanslı kullanıcı hanesinde “Ali Baba” yazmadığına emin olun Böyle yazıyorsa bari PDF yapın, onu sunun.
• İlk defa bir kitleye sunum yaptığı her halinden belli olan bir “acemiyi” gördüğünüzde ona destek çıkın, işini kolaylaştırın Sunumdan sonra yaptığı hatalar varsa özel olarak kendisine fısıldayın.
• İşin erbabının güzel sunumlarını internetten çekin ve dersler alın. Profesyonel firmaların (mesela Nokia, Novell gibi) veya işin erbabının sunum slaytlarını yine internetten çekip kullandıkları fontlara,imajlara, slaytlarının yapısına dikkat edin.